Het is vandaag al negenenzestig jaar geleden dat Camille Gaspar, Frédéric Lyna en François Masai in 1947 Scriptorium, " een internationale publicatie van studies over middeleeuwse handschriften ", boven de doopvont hielden. In november 2002 is Scriptorium met de totstandkoming van zijn website toegetreden tot het elektronische tijdperk. Een groot deel van die site wordt ingenomen door het Bulletin codicologique, het tweede, bibliografische deel van de publicatie. Het ontstaan van de website is een ideale gelegenheid om even terug te blikken in de tijd en te overlopen wat er tot heden is gedaan. Op die manier krijgen we een beter inzicht in de doelstellingen van de website die we u vandaag voorstellen.

Scriptorium en het Bulletin codicologique worden vandaag beide uitgegeven door het Centre d'Études des Manuscrits (CEM) ASBL (Brussel), waarvan de heer Louis Holtz de voorzitter is, en de Centre International de Codicologie (CIC) ASBL (Brussel) in nauwe samenwerking van de Koninklijke Bibliotheek van België en de Institut de Recherche et d'Histoire des Textes (Paris). Aan beide publicaties werken honderden internationale specialisten uit de universitaire wereld mee.

Scriptorium is een halfjaarlijkse meertalige publicatie die in hoofdzaak is gewijd aan de codicologie (materiële beschrijving van alle onderdelen van een handgeschreven boek : drager, lay-out, boekband, paleografie, miniaturen enz.), aan de culturele context en aan de bibliografie van middeleeuwse handschriften in West-, Midden- en Oost-Europa.

In 1959 creëerde Martin Wittek het Bulletin codicologique, de bibliografische appendix van Scriptorium. Het Bulletin publiceert elk jaar ongeveer tussen 600 en 700 kritische besprekingen van recente artikelen of boeken over de studie van handschriften, alsook lange lijsten van de handschriften die in de volledige publicatie worden vermeld. Het Bulletin codicologique biedt aldus een staat van zaken van de studies betreffende handschriften en dient als rode draad voor de onderzoeker die dreigt de weg te verliezen in een geheel aan documentatie dat steeds meer op een doolhof begint te lijken.

Alles samen bestaan er vandaag 68 volumes. Een zo grote hoeveelheid informatie on line brengen was onvermijdelijk geworden, niet alleen om de toevoeging van steeds talrijker nieuwe gegevens te vergemakkelijken, maar ook om een onbeperkte hoeveelheid aan bibliografische gegevens ter beschikking van de onderzoekers te stellen in de vorm van een unieke cumulatieve index van alle indexen die tussen 1946 en vandaag zijn verschenen.

Deze database zal de boeknummers van handschriften tellen, alsook de bibliografische referenties uit het Bulletin codicologique.

Dit instrument zal snel onmisbaar worden voor elke specialist. Het is vandaag al toegankelijk via een gebruikersvriendelijke website die tal van andere aanverwante diensten levert : een cumulatieve inhoudsopgave, per jaar en per volume, van de 68 jaargangen van artikelen, aantekeningen, kronieken en diverse besprekingen van het deel Scriptorium (de inhoudsopgaven van 1960 tot 2014 staan vandaag al op de website); een alfabetische lijst van de recensenten en van hun bijdragen aan het Bulletin codicologique, per jaar en per volume (eveneens beschikbaar).

Tot slot wensen we erop te wijzen dat de website Scriptorium / Bulletin codicologique het resultaat is van de gezamenlijke inspanningen van het Centre International de Codicologie (CIC) ASBL en van de Dienst Informatica van de Koninklijke Bibliotheek van België, die het programmeersysteem heeft ontwikkeld. Al even belangrijk was de logistieke steun van de Koninklijke Bibliotheek in het algemeen en van de Afdeling Handschriften in het bijzonder, in de persoon van de conservator, de heer Bernard Bousmanne. We preciseren ook nog dat dit project nooit het licht had gezien zonder de constante steun van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest en van de Fédération Wallonie-Bruxelles.